بهای تعویض شمع موتور: هر آنچه باید درباره صرفه جویی مالی در سرویس نگهداری شمع موتور بدانید!

مقدمه

شمع از مهمترین اجزای موتور است که کارکرد موتور را ممکن میسازد. اگر شمع از کار بیفتد و عمرش به پایان آمده باشد به هیچ طریقی جز تعویض شمع نمی توانید موتور را روشن کنید. در این مقاله دانش و اطلاعات مفیدی از انواع شمع ها و عملکر آنها، علائم و نشانه های شمعی که باید تعویض گردد، درباره زمان تعویض و بهای تعویض شمع را بررسی می کنیم. 

شمع چیست؟

شمع قطعه ای از موتور احتراقی درونسوز بنزینی است که با ایجاد جرقه امکان مشتعل شدن مخلوط سوخت و هوا در موتور را فراهم می‌آورد. در هر نوع شمع دو الکترود جدا از هم وجود دارد که در فاصله بین آنها هوا در حرکت است. همچنین الکترود مرکزی به وسیله عایق سرامیکی از قسمت های دیگر ایزوله شده است. تصویر 1 را ببینید.

تصویر 1: اجزای شمع موتور

هر دو الکترود شمع در فضای محفظه احتراق موتور قرار می گیرند اما سر یا انتهای دیگر شمع به منبع توان یا ولتاژ متصل است.

هوای بین دو الکترود به صورت عایق عمل می کند. بنابراین زمانی که یک ولتاژ بالا از الکترودها عبور می کند، این هوای عایق انؤزی را می گیرد و هدایت الکتریمی بین دو الکترود اتفاق می افتد.

عملکرد های شمع موتور

تصور عموم افراد این است که وظیفه شمع تنها با ایجاد جرقه در محفظه احتراق تمام می شود. اما وظیفه شمع تنها همین یک مورد نیست بلکه وظیفه مهم دیگر شمع نقشی است که در زمان روشن شدن موتور ایفا میکند. این وظیفه همان است مرحله ای حیاتی در برنامه سرویس نگهداری موتور محسوب میگردد. بنابراین باید مطمئن شوید که در برنامه کلی زمانی سرویس نگهداری موتور بررسی وضعیت شمع لحاظ شده باشد.

به علاوه، شمع در حذف و بیرون راندن گرما از محفظه احتراق کمک می کند.  به این صورت که الکترود داخلی گرمای داخل محفظه را جذب می کند و بعد از طریق عایق به پوسته فلزی می فرستد. در نهایت این پوسته فلزی گرما رابه محفظه موتور منتقل می کند.

انواع شمع

شمع را می توان بر اساس نوع استفاده و دمای کار طبقه بندی کرد. با نگاه کردن به شمع مشخصات ظاهری آن را میتوانید بررسی کنید اما برای آگاه از دمای کار آن باید به دفترچه راهنمای موتور مراجعه داشته باشید.

شمع داغ یا شمع با برد حرارتی کم:

این نوع شمع محدوده دمایی بالاتری دارد و نک الکترودها داغ تر باقی می مانند. بر این اساس، این نوع شمع ها در موتورهای کم توان مانند دستگاه های کشاورزی از جمله چمن، علف زن، اره و غیره استفاده می شوند. در این دستگاه های کوچک موتوری باغی و کشاورزی شمع داغ می شود و خیلی سریع به دمای مطلوب می رسد.

شمع سر یا شمع با برد حرارتی بالا:

دماغه عایق در این نوع شمع کوتاه و ضخیم است که سبب می شود گرما سریعتر پخش شده و از بین برود. این مدل شمع ها احتمال رسوب گیری بالاتری دارند پس بیشتر مستعد تعویض هستند.

تقسیم بندی شمع ها بر اساس مواد استفاده شده در نوک الکترودها

تصویر 2: انواع شمع موتور بر اساس مواد مصرفی نوک الکترود

شمع های مسی

شمع های معمولی از جنس مس ساخته می شوند و مقداری نیکل برای تقویت آنها اضافه می شود. این نوع شمع ها بیشتر مشتعد آسیب هستند و به دلیل گرمای بیش از حد موتور ممکن است ذوب شوند.

شمع پلاتین

این شمع به صورت تک پلاتین (نوک پلاتین فقط روی الکترود مرکزی) یا پلاتین دوتایی (نوک پلاتین روی هر دو الترود) عرضه می شوند.

شمع ایریدیوم

قویترین و بهترین نوع شمعی است که تا کنون در بازار عرضه شده است. احتمال رسوب گیری آن بسیار کم است و اما از انواع دیگر شمع ها گران تر هستند.

چه زمانی باید شمع را عوض کنم؟

اگر علائم و نشانه های اولیه شمع بد را میشناسید، قادر هستید در هزینه های تعمیراتی که ممکن است بعدا ایجاد شود صرفه‌جویی و پیشگیری کنید. اما به صورت کلی علائم رایج در خرابی شمع به شرح زیر هستند:

• موتور بد روشن می‌شود.
• مصرف سوخت زیاد است.
• در حالت درجا سنگین کار می کند.
• دور موتور سخت بالا می‌رود.

دلایل رایج خرابی شمع چیست؟

اگر شمع موتور شما مرتبا خراب می شود احتمالات زیر را باید در نظر بگیرید. عادات و شیوه استفاده شما از موتور نیز می تواند اثرگذار باشد.

• سایش الکترود
• وجود سوراخ در عایق سرامیکی
• آسیب سوکت و سر شمع
• گرد و خاک و آلودگی
• آسیب حرارتی

تصویر 3: شمع موتور کثیف و آسیب دیده

اگر شمع را به موقع تعویض نکنم چه اتفاقی می افتد؟

شمع ها در طول عمر کاری خود در معرض آسیب های بسیار از جمله ساییدگی هستند. بنابراین، اگر پس از بروز علائم خرابی، برای تعویض شمع اقدام نکنید بر عملکرد موتور تاثیر منفی خواهد داشت.

موتور ممکن است روشن شود و در دور آرام کار کند اما صدای ثق ثق بشنوید. به علاوه، مصرف سوخت هم بسیار زیاد خواهد شد و در فواصل زمانی کوتاه تری باید سوختگیری کنید.

تعویض شمع چقدر طول می‌کشد یا زمان بر است؟

برای موتور های تک سیلندر تعویض شمع زیاد زمان بر نیست. برای موتورهای 4 سیلندر حدود 1 ساعت زمان می برد تا شمع را تعویض کنید. افراد متخصص سرعت بالایی در اجرای این اقدامات دارند و اگر متخصص نیستید باید فرصت و حوصله بیشتری صرف اجرای سرویس و تعویض شمع موتور کنید.

هزینه تعویض شمع موتور چقدر است؟

بسته به نوع شمعی که باید تهیه کنید هزینه تعویض شمع موتور متفاوت است. به علاوه باید دستمزد تعویض و اجرای عملیات سرویس موتور را نیز در نظر بگیرید. اگر خودتان مهارت و تخصص لازم را داشته باشید می تواندر هزینه صرفه جویی کنید و خودتان برای انجام آن وقتتان را صرف کنید.

هر چند وقت یکبار باید شمع موتور را تعویض کنم؟

همانطور که در بخش های قبلی بررسی کردیم انواع مختلفی از شمع ها وجود دارند و بسته به نوع مواد استفاده شده در ساخت آن ها زمان تعویض متفاوت است. اما بر اساس سک قاعده کلی هر چه شمع بهتر بتواند رد مقابل آسیب ها و حرارت داخلی موتور احتراق داخلی مقاومت کند عمر کاری طولانی تری خواهد داشت.

مراحل تعویض شمع موتور

مرحله اول: موتور را در سطحی صاف قرار دهید. موتور حتما باید خاموش و خنک باشد. در غیر اینصورت صبر کنید تا خنک شود. گرد و خاک و آلودگی های روی موتور را قبل از شروع عملیات تعویض شمع تمیز کنید. این اقدام اهمیت به سزایی دارد چرا که مانع از ورود آلودگی و کثیفی به داخل موتور خواهید شد.

مرحله دوم: اجزای موتور را باز کنید تا به محل شمع برسید. سر شمع را جدا کنید. اگر آسیب دیده است آن را تعویض کنید. از آچار برای باز کردن شمع استفاده کنید.

مرحله سوم: شمع نو و توصیه شده ای که برای موتور تهیه کرده اید را در جای خود ببندید. در برخی شمع ها فاصله الکترودها قابل تنظیم است طبق اطلاعات فنی دفترچه راهنما فاصله را بررسی کنید درست باشد. در پایان قطعات دیگر موتور را که باز کرده بود در محل اولیه خود نصب کنید.

نکته مهم: مراقب باشید شمع را بیش از حد سفت نکنید و با آچار نپیچید زیرا ممکن است شمع آسیب ببیند.

منبع

Spark plug replacement cost