روغن های روانکار در ماشین‌آلات 6 وظیفه را به عهده دارند که شامل موارد زیر می‌باشند:

- روانکاری یعنی به حداقل رساندن اصطکاک و ساییدگی در قطعات

-  انتقال حرارت و خنک کاری

- آب‌بندی محفظه احتراق

- حفاظت از سطوح فلزی در برابر خوردگی

- ضربه‌گیری و خنثی نمودن ضربات وارده به قطعات

-  حمل ذرات و براده‌های فلزی ناشی از سایش

با توجه به وظایف فوق، اهمیت روغن و بحث روغن‌کاری در نگهداری انواع ماشین‌ها از جایگاه خاصی برخوردار است. به جرأت می‌توان گفت یکی از مهم ترین عوامل کاهش عمر مفید موتورها و بالا بودن هزینه تعمیرات، همین عدم شناخت و توجه به روغن می‌باشد.

روغن برای انجام وظایف فوق بایستی خواص ذیل را دارا باشد:

- گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار کم؛

- پایداری در برابر اکسیداسیون؛

- خاصیت پاک‌کنندگی مناسب؛

- اخص گرانروی بالا؛

- کف نکردن در حین عملیات؛

-  خاصیت قلیایی و ضد خورندگی و...

کارخانه‌های سازنده با توجه به طراحی دستگاه و شرایط کار آن یک حداقل سطح کیفی را برای روغن اعلام می‌نمایند. بدین جهت تشخیص سطح کیفی روغن‌های موجود در بازار از اهمیت زیادی برخوردار است.

1-   طبقه‌بندی بر اساس سطح کیفیت روغن: این طبقه‌بندی توسط انجمن نفت آمریکا (API) ارائه گردیده است. در این تقسیم‌بندی برای معرفی کیفیت روغن از حروف مخفف API و بعد از آن از دو حرف C و S استفاده می‌گردد. حرف S برای معرفی کیفیت روغن ماشین‌های بنزینی و حرف C برای معرفی کیفیت ماشین‌های دیزلی می‌باشد. بعد از این دو حروف از یک حرف الفبا استفاده می‌گردد که پایین‌ترین کیفیت A و حروف بعدی به ترتیب بیانگر کیفیت بالاتر می‌باشد.

       
 

SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, …
 CA, CB, CC, CD, CE, CF, CG, …
  بالاترین کیفیت  

پایین ترین کیفیت

 

 

                                                                                                                                

 

حداقل کیفیت در غالب موتورهای بنزینی ماشین‌های چهارزمانه باغبانی و فضای سبز SG می‌باشد. لذا کیفیت یک روغن که روی قوطی آن API SB/CDنوشته شده در مقایسه با روغنی که روی قوطی آن API SE/CD درج شده در یک موتور دیزلی برابر ولی در یک موتور بنزینی کیفیت روغن دوم 3 درجه بالاتر است.

2-  طبقه‌بندی بر اساس گرانروی: که توسط انجمن مهندسین خودرو (SAE) ارائه شده است:

در این روش از دو رقم بعد از حروف مخفف SAE استفاده می‌شود که این دو رقم شاخص گرانروی روغن می‌باشد. به عنوان مثال روغن SAE10 دارای غلظت یا گرانروی کمتری از روغن SAE40 می‌باشد. اگر از حرف W بعد از این دو رقم استفاده شود، مخفف غلظت روغن در هوای سرد است.

بعضی از روغن‌ها با گرانروی مرکب یا چند درجه‌ای می‌باشند، مانند روغن SAE20W-50. چنین روغنی در هوای سرد گرانروی SAE20 و در هوای گرم گرانروی SAE50 را دارا می باشند.