آشنایی با مکانیزم عملکرد تسمه و قرقره

پیشنهاد ما برای مطالعه بیشتر 

راهنمای انتخاب و خرید بهترین دستگاه چمن زن 

از مکانیزم تسمه و قرقره در جایی استفاده می شود که فاصله بین دو شفت محرک و متحرک زیاد باشد. در صورتی که از مکانیزم چرخ دنده در جایی استفاده می شود که فاصله بین شفت ها کم است. می دانیم در حرکت بین دو چرخ دنده لغزش وجود ندارد لذا اصطلاحا به آن حرکت مثبت می گویند. در حالی که در سیستم تسمه و قرقره حرکت از طریق اصطکاک انتقال می یابد که می تواند در انواعی از آن مقداری لغزش رخ بدهد که در نتیجه از حرکت مثبت برخوردار نخواهد بود. به همین خاطر در دستگاه‌هایی (مانند چمن‌زن تراکتوری) که هم زمانی بین محورها لازم است باید از تسمه های دندانه دار یا تسمه تایم تیغه مطابق شکل 1 استفاده کرد. یکی دیگر از کاربردهای رایج تسمه تایم، هم زمانی بین میل لنگ و میل بادامک در موتور خودرو است.

شکل 1: تسمه دنده‌ای برای تایمینگ حرکت تیغه‌های چمن زن تراکتوری شرکت سبزکوش نگین

شکل 2: مجموعه دک و تیغه چمن زن تراکتوری شرکت سبزکوش نگین

در صنعت متناسب با کاربرد از تسمه های مختلفی استفاده می شود که انواع آن عبارت اند از:

1-     تسمه تخت

2-     تسمه گرد

3-     تسمه V شکل

4-     تسمه تایم

سطح مقطع تسمه تخت مطابق شکل 3 به صورت مستطیل است و از جنس چرم، لاستیک به همراه پوشش های برزنتی در سطح خارجی تسمه و نخ های نایلونی یا سیم های فلزی در داخل تسمه (برای تحمل کشش) ساخته می شوند. با توجه به اینکه برای حرکت قرقره ها نیاز به اصطکاک است، لذا کشش موجود در تسمه از یک حدی نباید کمتر باشد به همین خاطر برای تنظیم کشش تسمه، مطابق شکل از قرقره هرزگرد (تسمه سفت کن) استفاده می‌کنند.

از این نوع تسمه هم برای انتقال قدرت های بالا و هم برای انتقال مواد در نقاله های تسمه ای استفاده می گردد و برای فاصله بین دو قرقره هیچ محدودیتی وجود ندارد.

شکل 3: سطح مقطع تسمه تخت و کاربرد آن

سطح مقطع تسمه V شکل مطابق شکل 4 به صورت ذوزنقه است و معمولاً برای انتقال قدرت استفاده  می‌شود. این تسمه در بین سایر تسمه ها بیشترین کاربرد را داراست و نسبت به تسمه تخت با همان اندازه، قابلیت تحمل بار بیشتری را دارد و برای فاصله های کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. قرقره V شکل باید متناسب با تسمه آن ساخته  شود.

شکل 4: سطح مقطع تسمه V شکل و کاربرد آن

سطح مقطع تسمه گرد به صورت دایره است و معمولا برای انتقال قدرت های کم استفاده می شود. از موارد کاربرد این تسمه، می توان به استفاده از آن در چرخ خیاطی، ماشین تراش سنگ های زینتی و غیره اشاره کرد.

در مواردی که به نیروی کشش زیاد نیاز باشد از مکانیزم کابل فلزی و قرقره استفاده می شود که یک نمونه از کاربرد آن استفاده در بالابرها و آسانسورها می باشد.