عملیات خاک‌ورزی، در واقع به عملیات آماده‌سازی خاک کشاورزی توسط نیروی مکانیکی به اشکال مختلف گفته می‌شود که می‌تواند توسط حفر خاک، زیر رو کردن خاک و یا جابجا کردن ذرات خاک صورت پذیرد. در گذشته‌های دور، خاک‌ورزی زمین توسط انسان صورت می‌گرفته که از جمله ابزار آنها می‌توان به: کج بیل، شن‌کش، بیل و کلنگ اشاره نمود. پس از آن، ایزار سنگین‌تری به سیستم کار خاک‌ورزی و شخم وارد شدند که به توان بالاتری نیاز داشتند و توسط دام و بعداً توسط ماشین‌آلات و نیرو محرکه به کار گرفته‌شدند. از جمله این ادوات می‌توان به گاوآهن (در انواع مختلف برگرداندار، دوار، چیزل و...) روتیواتور، غلطک، هرس و کلتیواتورهای مزرعه‌ای اشاره کرد. نیاز بشری، منجر به طراحی، ساخت و تولید این ادوات در اندازه‌های مختلف شد، به‌طوری که کشاورزان و باغداران خرده مالک یا مصرف‌کنندگان غیر حرفه‌ای، به ادوات با اندازه کوچک تر، و کشاورزان حرفه‌ای با زمین‌های بزرگ به ادوات بزرگ‌تر با نیاز توانی بالاتر روی آوردند.

عملیات خاک‌ورزی در ابتدا توسط انسان و متاسفانه در سیستم‌ برده‌داری، توسط بردگان انجام می‌شد. پس از ورود حیوانات به کار کشاورزی، گاوآهن‌های چوبی اختراع شدند. از جمله حیواناتی که برای کار کشاورزی مناسب‌تر بودند، فیل، الاغ، و گاو بود اما استفاده از اسب رواج زیادی نداشت. گاوآهن‌های فلزی، ابتدا در آمریکای میانی بسیار مورد استقبال قرار گرفتند و مدتی پس از سال 1900، ورود تراکتورها به عرصه کشاورزی، امکان استفاده از ادوات سنگین تر را فراهم نمودند.

عملیات شخم یا خاک‌ورزی به‌طور کلی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند که در برخی موارد (مانند خاک‌ورزی دوار و هرس)، دارای حد و مرز مشخصی نیستند. اما معمولاً شخم اولیه در عمق بیشتری انجام می‌پذیرد و شخم ثانویه علاوه بر اینکه در عمق کمتری انجام می‌گیرد، در بسیاری از موارد تمام سطح زیر کشت را نیز در بر نمی‌گیرد. در اثر شخم ثانویه، خاک سطح کشت، دارای بافت نرم‌تری می‌گردد و در نتیجه بستر مناسبتری برای رشد دانه فراهم می‌گردد.

از جمله فاکتورهایی که بیش از همه بر عملکرد شخم تأثی دارد، نوع ادوات و زمان شخم می‌باشد. به‌طور کلی این اصلاح در بین کشاورزان رایج است که زمان مناسب برای شخم زمین، در زمان گاو رو بودن خاک است. در حالت، رطوبت خاک به حدی است که ذرات خاک می‌توانند شکل بگیرند و با یک ضربه دست،  از هم جدا شوند. جدا از مزایای و معایب سیستم‌های خاک‌ورزی، یک خاک شخم‌خورده خوب باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

-         شخم خوب 65 – 75 درصد خلل و فرج ایجاد می کند

-         شخم با خلل و فرج کمتر از 50% مناسب نیست

-         در شخم برگردان باید مواد الی مانند فتیله بین لایه های خاک قرار گیرند

-         ارتفاع، اندازه و شکل پشته ها و شیار ها یکسان باشد (حدود 10 سانتیمتر اختلاف ارتفاع)

-         خاک، به صورت پودری نباشد.

استفاده از ادوات خاک‌ورزی متناسب با مرحله و شدت کار، تأثیر بسیار زیادی بر کیفیت شخم دارد. افراد باتجربه به طور معمول اطلاعات کامل‌تری در مورد کیفیت یک خاک شخم خورده دارند که با ترکیب متدهای جدید خاک‌ورزی، بهترین بستر برای رشد یک گیاه فراهم می‌شود.